HAUTAZKOA: Arte Gotikoa (hiztegia)
Arkua, arbotantea, kontrahorma, tribuna, triforioa, nabeak, aldarea, kanpandorrea, arrosaleihoa, pinakuluak, gurutze – ganga, beriateak, gargolak…
6. gaia: Al Andalus:
711n musulmanak Iberiar Penintsulan
750an Omeitarrak Kordoban. Abd ar Rahman Iak Kordobako emirerria sortuko du.
912an Emirerria Kaliferri bihurtuko du Abd ar Rahman IIIak.
Kaliferriaren antolaketa politikoa.
Almanzor eta berak egindako razziak.
Meskita.
Almorabideak eta Almohadeak (XI mendea)
Navas de Tolosako gudua 1212an.
Granado Nazarien Erresuma.
Ekonomia aberatsa:
Ureztatze teknikak
Labore Berriak.
Gizarte heterogeneoa:
Arabiarrak:
Berbereak (berebereak):
Muladiak:
Mozarabiarrak:
Juduak:
Hiriko gizartea (medina):
Meskita (aljama) Errabalak (arrabales), alkazarra, zoko (azoka), alondegia (alhóndiga)…
Kultura-ondarea: Averroes (musulmana) eta Maimonides (judua), hizkuntza (gazteleraren hiztegiaren % 8 arabieratik dator).
Arkitektura: Arku motak: ferra arkua, polilobulatua.
Materialak: merkeak eta itxurosoak.
Dekorazioa
Argi-itzalen jokoa
Sabaiak eta kupulak.
7. Gaia: Hispaniako erresuma kristauak.
Astur-leondar Erresuma > Leongo Erresuma >
Gaztelako Konderria > Gaztelako Erresuma
Iruñeko Erresuma (Enneko Haritza, IX mendea) > Antso III Nagusia, Iruñeko Erresuma.
Aragoiko Konderria
Aragoiko Koroa + Valentzia, Alacant, Balearrak, Murtzia,
Kataluniako Konderriak Sardinia, Napoli…
Kristau erresumen antolaketa: Gorte ibiltaria, gotorleku sarea (gazteluak)…
Kristau Erresumen hedapena: hegoalderanzko konkista.
Duero ibaia (IX-X): Birjendeztatze prozesuari ekinen diote, musulmanek populaziorik gabe utzi ondoren.
Tajo eta Ebro ekialdea (XI): Kordobako Kaliferriaren zatiketa probestuz (Taifak), Erresuma Kristauak Tajo eta Ebroraino (Tortosa) iritsiko dira: lur berriak birjendeztatzeko abantailak emane dizkiete euren erresumetako biztanleei.
Guadalquivir, Levante (Valentzia eta Murtzia) eta Balearrak.
1212az geroztik (Navas de Tolosako gudua) musulmanen eremua askoz txikiago geratuko: Granadako Nazari Erresuma. Zonalde asko birpoulatu ezinik orden militarren esku geldituko dira (Santiago, Alkantara, Kalatrava eta Montesa).
Hiru kulturak: Bizikidetza zaila. Kristauak (gehiengoa) + muslmanak edo mudejarrak (Granadan gehiengoa) + juduak (toki guztietan gutxiengoa). Salbuespena Toledo eta bertako giro kulturala: Toldedoko Itzultzaile Eskola (Gaztelako Alfontso Xak, jakitunak sortua).
Gaztela eta Aragoi: Konparaketa
Gaztela | Aragoi | |
Garapena | Portugalgo Erresumaren independentzia. | Koro bat, eta hainbat erresuma: Aragoiko Erresuma +Kataluniako Konderriak +Mallorca + Valentzia + Sardinia + Napoli |
Gobernua | Erregeak botere guztia. Gorteek ez dute legerik egiten. | Erregeak botere mugatua. Tokian tokiko erakundeak eta legeak errespetatu beha dituzte. Gorteak legegileak dira. |
Ekonomia eta gizartea | Abeltzaintza: Ardi merino artaldeak. MESTA | Merkataritza: KONTSULATUAK. |
Kultura |
